La Boheme

Twórcy:
autor: Stanisław Wyspiański
wybór tekstów: Jerzy Grzegorzewski
reż: Jerzy Grzegorzewski

asystent reżysera: Wiesława Niemyska, Katarzyna Bogucka
realizacja telewizyjna: Dariusz Pawelec
realizacja światła: Mirosław Poznański
operator kamery: Waldemar Bala, Zbigniew Sokołowski
scenografia: Jerzy Grzegorzewski, Barbara Hanicka
współpraca scenograficzna: Maria Albin
asystent scenografa: Mariusz Pietrowski
kostiumy: Barbara Hanicka
muz: Stanisław Radwan
dźwięk: Ryszard Litwin
montaż: Jan Sieczkowski
charakteryzacja: Bożena Balcerowska, Teresa Chmielewska, Janusz Tasakowski, Jagoda Wolska
redakcja: Elżbieta Tarnowska
kierownictwo produkcji: Elżbieta Stefanowicz
producent: Elżbieta Tarnowska
produkcja: Telewizja Polska

Występują:
Zosia - Ewa Błaszczyk
Chochoł - Stanisław Szymański, Grzegorz Emanuel
Konrad - Jerzy Łazewski

Muza - Teresa Budzisz-Krzyżanowska
Sfinks - Stanisława Celińska
Reżyser - Józef Duriasz
Stary Aktor - Zdzisław Tobiasz
Nos - Andrzej Blumenfeld
Poeta - Włodzimierz Press
Dziennikarz - Krzysztof Majchrzak
Antreprener - Edward Żentara
Chór - Elżbieta Kijowska
Chór - Wiesława Niemyska
Chór - Magdalena Gnatowska
Rycerz - Dariusz Jakubowski
Lila - Gabriela Kownacka
Widmo - Redbad Klynstra
Marysia; Rachel - Agnieszka Brzezińska
Chimera - Magdalena Warzecha
Sprzątaczka - Helena Norowicz
Dolcio - Piotr Bajor
Prezes - Jacek Jarosz
Kustosz - Krzysztof Strużycki
Mowca - Józef Wieczorek

Teksty i motywy zostały zaczerpnięte z dramatów Stanisława Wyspiańskiego "Wyzwolenie" i "Wesele" - wybór, układ tekstu, reżyseria i scenografia są dziełem Jerzego Grzegorzewskiego (w scenografii wykorzystano "Teatr rysowania" nr 18 Franciszka Starowieyskiego). "Nie bez przyczyny Jerzy Grzegorzewski zrealizował dziś spektakl o zastępowaniu pytań istotnych sentymentalnym wzdychaniem - pisał recenzent po premierze. - "La Bohčme" to reakcja na współczesny świat, w którym ciasno, coraz ciaśniej robi się dla artyzmu, indywidualności, wartości nierzeczowych, myślowych poszukiwań". Wywołane z przeszłości, z dramatów Wyspiańskiego postaci, siedząc przy kawiarnianych stolikach, nucąc przeboje z początku wieku - oglądają i komentują odgrywane sceny teatralne. Podrygują, jak im zaklaszczą, tańczą, jak im zagrają, podśpiewują chórkiem "ua... ua...", przybierają pozy. Neoromantyczny "teatr ogromny" na naszych oczach degraduje się do rozmiarów kawiarni, gdzie królują nuda, gnuśność, marazm i pustka. Wybrane z utworów Wyspiańskiego sceny i kwestie układają się w obraz bogaty, wielowątkowy, ale dość złowieszczy i gorzki. Jak refren powracają słowa o zniszczeniu, nieszczęściach i grobach, splatają się pijackie samooskarżenia i samousprawiedliwienia.


"Piję, piję, bo muszę, / bo jak piję, to mnie kłuje: / wtedy w piersi serce czuję... Chopin, gdyby jeszczy żył, to by pił..." - krzyczy Nos.
"My jesteśmy jak przeklęci, / że nas mara, dziwo nęci, / wytwór tęsknej wyobraźni / serce bierze, zmysły drażni, / że nam oczy zaszły mgłami, / pieścimy się jeno snami" - żali się Poeta.
"Może by nieszczęście nareście / dobyło nam z piersi krzyku, / Krzyku, co by był nasz, z tego pokolenia..." - woła Dziennikarz, jednocześnie świadom tego, że to on między innymi "usypia duszę swą biedną i usypia brata swego".
Jego słowa potwierdza Chimera, zbuntowana poetka - "Patrzę i usypiam serce..." Kiedy na końcu artystyczna cyganeria, ustawiona jak wielogłosowy chór parafialny, z wypiętymi torsami, z nut śpiewa pieśń "Gdy przyjdziesz jako Dziecię tej nocy", a potem, w finale, neobohema nuci "Miałeś chamie, złoty róg..." - równo, czysto, bez emicji, profesjonalnie i mechanicznie - ujawnia się cała groteskowość póz przybieranych przez artystów (czytaj: inteligencję) nie tylko u progu stulecia. Pustkę gestów łasych na oklaski wyrobników Muzy ocenia surowo Stary Aktor, w swoim ostatnim monologu w teatrze opowiadając o ojcu, który "legł w 63", któremu nie klaskano i nie dawano kwiatów: "mój ojciec był bohater, a mu jesteśmy nic". "Taki mi się snuje dramat, / groźny, szumny, posuwisty / jak polonez gdzieś z kazamat, / jęk i zgrzyt, i wichrów świsty" - śpiewa nieruchomiejąc w prześwietlonym kadrze bohema.